Analyzing the Intent Behind the Cambodian Ministry of National Defence’s Letter to the Thai Defence Minister:
Power, Legitimacy, and the ASEANization of a Bilateral Dispute
Author: Wanitcha Sumanat, President, Southeast Asian Association of Professional Translators and Interpreters (SEAProTI) and Forensic Linguist
24 December 2025, Bangkok – This article analyzes the official letter sent by the Cambodian Ministry of National Defence to Thailand’s Minister of Defence on 22 December 2025 through the framework of Critical Discourse Analysis (CDA). The study aims to explain how lexical choices, textual structures, and references to ASEAN mechanisms are strategically employed as diplomatic and legal instruments. It argues that the document is not merely an invitation to military talks but a carefully constructed act of institutional legitimacy-building and discursive positioning that portrays Cambodia as a peace-oriented actor while simultaneously increasing the reputational and political costs for any party that fails to respond within the ASEAN framework.
Keywords: Critical Discourse Analysis, CDA, ASEAN diplomacy, border disputes, political legitimacy
Diplomatic and military documents are not simply neutral vehicles for information transmission; rather, they function as sites for the production of power, meaning, and legitimacy (Fairclough, 1995). The official letter issued by Cambodia’s Ministry of National Defence to its Thai counterpart in the context of escalating border tensions thus presents a compelling case for analysis through the lens of Critical Discourse Analysis (CDA), which seeks to illuminate the relationship between language, power, and socio-political context.
Theoretical Framework: Critical Discourse Analysis (CDA)
This analysis draws primarily on the work of Fairclough (1995, 2010) and van Dijk (1998), who conceptualize discourse as operating across three interconnected dimensions:
(1) the textual level,
(2) the level of discursive practice, and
(3) the level of social practice and power relations.
CDA does not focus solely on what is said, but rather on why it is said in a particular way, by whom, and who gains or loses power as a result of that discourse.
Discourse Analysis of the Document
ASEAN References: A Discourse of Legitimacy
The letter opens with an explicit reference to the ASEAN Chair’s Statement, a significant discursive strategy that shifts the source of legitimacy from the national to the regional level. By invoking ASEAN consensus, Cambodia frames its proposal not as a unilateral demand but as an extension of a collective regional position.
From a CDA perspective, this constitutes a form of intertextuality that elevates the authority of the text while simultaneously limiting the political space for outright rejection without reputational consequences (Fairclough, 1992).
Acceptance of the GBC Mechanism: Conditional Bilateralism
Although Cambodia expresses acceptance of the General Border Committee (GBC) as a bilateral mechanism, its proposal to convene the meeting in a “neutral venue” outside either country reflects a recalibration of negotiating power. The lexical choices “security reason” and “neutral venue” function to delegitimize the use of sovereign territory as a political lever.
Discursively, this reframes negotiations as a technical and procedural process rather than a confrontation between sovereign powers.
Reaffirmation of Prior Agreements: Discourse of Obligation and Good Faith
The repeated references to prior agreements, such as ceasefire arrangements, joint declarations, and agreed minutes, construct a discourse of continuity and legal good faith under international law. This strategy positions any non-compliance not as a legitimate political difference, but as a breach of trust and established commitments.
Humanitarian Discourse: Moral Positioning
References to the return of civilians, the resumption of normal life, and human dignity connect military dialogue to international humanitarian norms. This strategy allows the authoring party to claim the moral high ground and places ethical constraints on the use of force by any side.
The Role of the ASEAN Observer Team (AOT): Non-Confrontational Multilateralism
The proposal to enhance the role of the ASEAN Observer Team without explicitly calling for intervention exemplifies soft internationalization. This approach increases oversight and third-party witnessing while formally respecting the principle of sovereignty. Discursively, it diminishes the legitimacy of unilateral action in the future without provoking overt resistance.
Discussion
The CDA reveals that the letter functions as more than an invitation to dialogue; it actively restructures the interpretive framework of the conflict. The focus shifts from state-centric security concerns to regional responsibility and humanitarian accountability. Through careful linguistic choices, Cambodia is positioned as a rule-abiding and peace-oriented actor, while raising the discursive and reputational costs for any party that may fail to engage constructively.
Conclusion
This article demonstrates that diplomatic language is never neutral. It is a strategic instrument of power, meticulously designed to shape legitimacy, constrain responses, and influence policy options. Through CDA, the analysis shows how Cambodia employs discourse to normalize ASEAN involvement, reduce power asymmetries, and subtly embed the dispute within a regional institutional framework; thereby directly shaping the international and diplomatic choices available to Thailand.
References
- Fairclough, N. (1992). Discourse and social change. Cambridge: Polity Press.
- Fairclough, N. (1995). Critical discourse analysis: The critical study of language. London: Longman.
- Fairclough, N. (2010). Critical discourse analysis: The critical study of language (2nd ed.). London: Routledge.
- van Dijk, T. A. (1998). Ideology: A multidisciplinary approach. London: Sage.
- Wodak, R., & Meyer, M. (2009). Methods of critical discourse analysis (2nd ed.). London: Sage.
About Certified Translators, Translation Certifiers, and Certified Interpreters of SEAProTI
The Southeast Asian Association of Professional Translators and Interpreters (SEAProTI) has formally announced the qualifications and requirements for registration of Certified Translators, Translation Certification Providers, and Certified Interpreters in Sections 9 and 10 of the Royal Gazette, published by the Secretariat of the Cabinet, Office of the Prime Minister of Thailand, on 25 July 2024 (Vol. 141, Part 66 Ng, p. 100). Certified Translators, Translation Certification Providers, and Certified Interpreters
The Council of State has proposed the enactment of a Royal Decree, granting registered translators and recognized translation certifiers from professional associations or accredited language institutions the authority to provide legally valid translation certification (Letter to SEAProTI dated April 28, 2025)
SEAProTI is the first professional association in Thailand and Southeast Asia to implement a comprehensive certification system for translators, certifiers, and interpreters.
Head Office: Baan Ratchakru Building, No. 33, Room 402, Soi Phahonyothin 5, Phahonyothin Road, Phaya Thai District, Bangkok 10400, Thailand
Email: hello@seaproti.com | Tel.: (+66) 2-114-3128 (Office hours: Mon–Fri, 09:00–17:00)
วิคราะห์เจตนารมย์ในหนังสือกระทรวงกลาโหมกัมพูชาถึงรัฐมนตรีกลาโหมไทย:
อำนาจ ความชอบธรรม และการทำให้ข้อพิพาทเป็นเรื่องของอาเซียน
ผู้แต่ง : วณิชชา สุมานัส นายกสมาคมวิชาชีพนักแปลและล่ามแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และนักนิติภาษาศาสตร์
24 ธันวาคม 2568, กรุงเทพมหานคร – บทความนี้มุ่งวิเคราะห์หนังสือทางการของกระทรวงกลาโหมกัมพูชาที่ส่งถึงรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมของไทย เมื่อวันที่ 22 ธันวาคม ค.ศ. 2025 ผ่านกรอบแนวคิดการวิเคราะห์วาทกรรมเชิงวิพากษ์ (Critical Discourse Analysis: CDA) เพื่ออธิบายว่าการเลือกใช้ถ้อยคำ โครงสร้างข้อความ และการอ้างอิงกรอบอาเซียน ถูกนำมาใช้เป็นเครื่องมือทางการทูตและกฎหมายอย่างไร บทความเสนอว่า เอกสารดังกล่าวไม่ได้เป็นเพียงการเชิญเจรจาทางทหาร แต่เป็นการสร้าง “ความชอบธรรมเชิงสถาบัน” (institutional legitimacy) และการจัดวางตำแหน่งอำนาจ (positioning) ที่เอื้อให้กัมพูชาอยู่ในฐานะฝ่ายสันติ ขณะเดียวกันเพิ่มต้นทุนทางภาพลักษณ์ให้กับฝ่ายที่อาจไม่ตอบสนองต่อข้อเสนอภายใต้กรอบอาเซียน
คำสำคัญ: การวิเคราะห์วาทกรรมเชิงวิพากษ์, CDA, การทูตอาเซียน, ข้อพิพาทชายแดน, ความชอบธรรมทางการเมือง
เอกสารทางการทูตและการทหารมิได้เป็นเพียงเครื่องมือสื่อสารเชิงข้อมูล หากแต่เป็นพื้นที่ของการผลิตอำนาจ ความหมาย และความชอบธรรม (Fairclough, 1995) หนังสือของกระทรวงกลาโหมกัมพูชาที่ส่งถึงฝ่ายไทยในบริบทของความตึงเครียดตามแนวชายแดน จึงเป็นกรณีศึกษาที่เหมาะสมต่อการวิเคราะห์ผ่านกรอบ CDA ซึ่งมุ่งอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างภาษา อำนาจ และบริบททางสังคมและการเมือง
กรอบแนวคิด: การวิเคราะห์วาทกรรมเชิงวิพากษ์ (CDA)
การวิเคราะห์นี้ยึดตามแนวคิดของ Fairclough (1995, 2010) และ van Dijk (1998) ซึ่งมองว่าวาทกรรมทำงานในสามระดับ ได้แก่ ระดับข้อความ (text) ระดับการปฏิบัติทางวาทกรรม (discursive practice) และ ระดับโครงสร้างสังคมและอำนาจ (social practice)
CDA ไม่ได้วิเคราะห์เพียง “สิ่งที่พูด” แต่เน้น “เหตุใดจึงพูดเช่นนั้น” และ “ใครได้หรือเสียอำนาจจากการพูดนั้น”
การวิเคราะห์วาทกรรมของเอกสาร
การอ้างอิงอาเซียน: วาทกรรมแห่งความชอบธรรม
การเปิดเอกสารด้วยการอ้างถึง ASEAN Chair’s Statement เป็นกลยุทธ์วาทกรรมที่สำคัญ เนื่องจากเป็นการย้ายฐานความชอบธรรมจากระดับรัฐชาติไปสู่ระดับภูมิภาค การอ้างอิงดังกล่าวทำให้ข้อเสนอของกัมพูชาไม่ถูกนำเสนอในฐานะ “ข้อเรียกร้องฝ่ายเดียว” แต่เป็นส่วนหนึ่งของฉันทามติอาเซียน
ในเชิง CDA นี่คือการใช้ intertextuality เพื่อยกระดับอำนาจของข้อความ และลดโอกาสที่อีกฝ่ายจะปฏิเสธโดยไม่กระทบภาพลักษณ์ (Fairclough, 1992)
การยอมรับกลไก GBC: การรักษากรอบทวิภาคีอย่างมีเงื่อนไข
แม้กัมพูชาจะยอมรับเวที GBC ซึ่งเป็นกลไกทวิภาคี แต่การเสนอให้จัดประชุมนอกประเทศใน “พื้นที่เป็นกลาง” แสดงให้เห็นการจัดวางตำแหน่ง (positioning) ใหม่ของอำนาจต่อรอง การเลือกถ้อยคำ “security reason” และ “neutral venue” ทำหน้าที่ลดความชอบธรรมของการใช้พื้นที่อธิปไตยเป็นเครื่องมือทางการเมือง
ในเชิงวาทกรรม นี่คือการทำให้การเจรจาดูเป็น “กระบวนการเทคนิค” มากกว่าการเผชิญหน้าเชิงอำนาจรัฐ
การย้ำข้อตกลงเดิม: วาทกรรมของพันธกรณีและความสุจริตใจ
การอ้างถึงข้อตกลงก่อนหน้าอย่างต่อเนื่อง (ceasefire agreement, joint declaration, agreed minutes) เป็นการสร้างวาทกรรมของ continuity และ good faith ในทางกฎหมายระหว่างประเทศ การย้ำเช่นนี้ทำให้ฝ่ายที่ไม่ปฏิบัติตามถูกจัดวางในฐานะผู้ละเมิดความไว้วางใจ มากกว่าผู้มีจุดยืนทางการเมืองที่แตกต่าง
วาทกรรมด้านมนุษยธรรม: การครอบงำเชิงศีลธรรม
การกล่าวถึงการกลับบ้านของพลเรือน การดำรงชีวิตตามปกติ และศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ เป็นการเชื่อมโยงวาทกรรมทางการทหารเข้ากับกฎหมายมนุษยธรรมระหว่างประเทศ กลยุทธ์นี้สร้าง moral high ground ให้กับผู้เขียน และทำให้การใช้กำลังของฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งถูกตั้งคำถามในเชิงจริยธรรม
บทบาท AOT: พหุภาคีแบบไม่เผชิญหน้า
การเสนอให้เสริมบทบาทของ ASEAN Observer Team โดยไม่เรียกร้องการแทรกแซงโดยตรง เป็นตัวอย่างของ soft internationalisation กล่าวคือ การเพิ่มพยานและกลไกตรวจสอบโดยไม่ละเมิดหลักอธิปไตยอย่างชัดเจน วาทกรรมนี้ลดความชอบธรรมของการกระทำฝ่ายเดียวในอนาคต
อภิปรายผล
จากการวิเคราะห์ CDA พบว่า หนังสือฉบับนี้ทำหน้าที่มากกว่าการเชิญประชุม แต่เป็นการจัดวางกรอบความหมายของความขัดแย้งใหม่ โดยย้ายจาก “ความมั่นคงของรัฐ” ไปสู่ “ความรับผิดชอบต่อภูมิภาคและมนุษยธรรม” การใช้ภาษาอย่างระมัดระวังทำให้กัมพูชาปรากฏในฐานะผู้ที่ยึดมั่นในกติกา ขณะเดียวกันเพิ่มต้นทุนเชิงวาทกรรมให้กับฝ่ายที่อาจไม่ตอบสนอง
บทสรุป
บทความนี้สะท้อนให้เห็นว่าภาษาในทางการทูตมิได้เป็นกลาง หากเป็นเครื่องมือเชิงอำนาจที่ออกแบบอย่างมีชั้นเชิง การวิเคราะห์ผ่าน CDA ชี้ให้เห็นว่า กัมพูชาใช้วาทกรรมเพื่อสร้างความชอบธรรม ลดความไม่สมดุลเชิงอำนาจ และผูกข้อพิพาทไว้กับกรอบอาเซียนอย่างแนบเนียน ซึ่งส่งผลโดยตรงต่อทางเลือกเชิงนโยบายและการตอบสนองของฝ่ายไทยในเวทีระหว่างประเทศ
เอกสารอ้างอิง
- Fairclough, N. (1992). Discourse and social change. Cambridge: Polity Press.
- Fairclough, N. (1995). Critical discourse analysis: The critical study of language. London: Longman.
- Fairclough, N. (2010). Critical discourse analysis: The critical study of language (2nd ed.). London: Routledge.
- van Dijk, T. A. (1998). Ideology: A multidisciplinary approach. London: Sage.
- Wodak, R., & Meyer, M. (2009). Methods of critical discourse analysis (2nd ed.). London: Sage.
สมาคมวิชาชีพนักแปลและล่ามแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (SEAProTI) ได้ประกาศหลักเกณฑ์และคุณสมบัติผู้ที่ขึ้นทะเบียนเป็น “นักแปลรับรอง (Certified Translators) และผู้รับรองการแปล (Translation Certification Providers) และล่ามรับรอง (Certified Interpreters)” ของสมาคม หมวดที่ 9 และหมวดที่ 10 ในราชกิจจานุเบกษา ของสำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี ในสำนักนายกรัฐมนตรี แห่งราชอาณาจักรไทย ลงวันที่ 25 ก.ค. 2567 เล่มที่ 141 ตอนที่ 66 ง หน้า 100 อ่านฉบับเต็มได้ที่: นักแปลรับรอง ผู้รับรองการแปล และล่ามรับรอง
สำนักคณะกรรมการกฤษฎีกาเสนอให้ตราเป็นพระราชกฤษฎีกา โดยกำหนดให้นักแปลที่ขึ้นทะเบียน รวมถึงผู้รับรองการแปลจากสมาคมวิชาชีพหรือสถาบันสอนภาษาที่มีการอบรมและขึ้นทะเบียน สามารถรับรองคำแปหฟลได้ (จดหมายถึงสมาคม SEAProTI ลงวันที่ 28 เม.ย. 2568)
สมาคมวิชาชีพนักแปลและล่ามแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เป็นสมาคมวิชาชีพแห่งแรกและแห่งเดียวในประเทศไทยและภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่มีระบบรับรองนักแปลรับรอง ผู้รับรองการแปล และล่ามรับรอง
สำนักงานใหญ่: อาคารบ้านราชครู เลขที่ 33 ห้อง 402 ซอยพหลโยธิน 5 ถนนพหลโยธิน แขวงพญาไท เขตพญาไท กรุงเทพมหานคร 10400 ประเทศไทย
อีเมล: hello@seaproti.com โทรศัพท์: (+66) 2-114-3128 (เวลาทำการ: วันจันทร์–วันศุกร์ เวลา 09.00–17.00 น.
